کنفرانس پادکست

واژه پادکست ریشه در کجا دارد

پادکست چیست؟/podcast\ برنامه‌ی آوایی

واژهء پادکست (podcast) ترکیبی از کلمات broadcast و iPod می باشد 

آی پاد:(به انگلیسی: iPod) نام دستگاه پخش صوتی دیجیتال شرکت اپل است که برای نخستین بار در ۲۳ اکتبر سال ۲۰۰۱ به بازار عرضه شده‌است. آی‌پاد محبوب‌ترین دستگاه پخش موسیقی دیجیتال همراه‌است بطوریکه در فوریه سال ۲۰۰۷ بیش از ۷۳ درصد سهم بازار را به خود اختصاص داده بود

برودکست: "برودکستینگ" به زبان انگلیسی به معنای انتشار است. در شبکه رایانه‌ای، انتشار به انتقال بسته اطلاعاتی که به وسیله دستگاهی در شبکه دریافت می‌شود اطلاق می‌گردد.

تعریف جامع

پادکست وسیلة تولید برنامه‌های رادیویی است با محتوای صوتی، که در شکل فراگیری در اینترنت جلوه می‌کند. پادکست وسیلة شنیداری مناسبی است که این امکان را به وجود می‌آورد تا هر چه را بخواهیم در هر زمان و مکان و با هر وسیله‌ای بشنویم.

-پادکست‌ها فایل‌های صوتی یا تصویری هستند که در اینترنت منتشر می‌شوند و کاربران می‌توانند مشترک آنها شوند. 

(برای فایل‌های تصویری گاهی از عنوان وادکست هم استفاده می‌شود و گاهی نیز پادکست‌ها را هم شامل فایل‌های تصویری و هم صوتی می‌دانند. در اینجا منظور از پادکست‌ها هم فایل‌های صوتی و هم تصویری هستند.)

فرهنگ جدید آمریکایی آکسفورد این لغت را – که اولین بار توسط روزنامه نگاری به نام “باب همرزلی” بکار گرفته شد – چنین تعریف می کند: “برنامه ای رادیویی یا مشابه که دیجیتالی ضبط شده و جهت پیاده کردن (دانلود کردن) برای دستگاه های شخصی پخش صدا در اینترنت گذاشته می شود”. پادکست راهی آسان برای دستیابی به برنامه های دیجیتالی موجود در اینترنت و پخش آنها در زمان و مکان دلخواه است. پادکست در همهء دستگاه های پخش موسیقی دیجیتال قابل شنیدن است و از آن تحت نام های “بلاگ کَست” و “آدیو بِلاگ” نیز یاد می شود.

تاریخچه

-     در گذر تاریخ از رادیو به عنوان یک رسانه‌ی صدامحور به پادکست می‌رسیم.

• نخسیتن بار یک روزنامه‌نگار انگلیسی زبان به نام "باب همرزلی"  واژه پادکست را به‌کار برد. در سال 2001  اولین ابزار نشر آوا به شکل پادکست فراهم شد ولی تا سال 2003 که به صورت جدی توسط مردم جهان استفاده نشده بود مورد توجه قرار نگرفت (سایت کست دات آی‌آر). 
• در سال 2004 گسترش و محبوبیت این پدیده به حدی رسید که حتی کاخ سفید هم تعدادی از سخنرانی‌های جرج بوش را به صورت پادکست آماده کرد و بر روی سایت رئیس جمهور امریکا قرار داد.

• واژه پادکست از طرف لغت نامه آمریکایی آکسفورد به عنوان واژه سال2005 انتخاب شد.

-     پیشرفت قابل ملاحظه در پادکست را می توان مرهون تولید کننده های ام پی تری دانست 

(این نوع نرم افزار ضبط و پخش صدا (mp3) را چند دانشجوی ایتالیائی اختراع کردند. در عین سبک بودن، حجم زیادی از حافظه کامپیوتر را نمی‌‌گیرد و به راحتی می‌شود ذخیره‌اش کرد. روش MP3 ، حجم صدا را به یک پانزدهم رساند بدون اینکه کیفیت اش چندان تفاوتی داشته باشد.)

- نخستین پادکست در ایران در اواخر سال ۸۳ راه‌اندازی شد. در این میان به رادیو هودر، عبدالقادر بلوچ و محمود بشاش به عنوان پیشگامان این موضوع می توان اشاره کرد.

گذر زمان

(مقایسه بین تاریخچه ابداع و گسترش رادیو و نحوه ورود آن به ایران با تاریخچه پادکست قابل تأمل است. با گذر زمان و رشد سرعت انتقال تکنولوژی در روند جهانی شدن، توسعه فن‌آوری‌ های رسانه‌ای هم تغییراتی سریع‌تر یافته است.)

ویژگی های پادکست

پادکست آوایی است در فضای اینترنت که محدودیت‌های زمانی و مکانی ندارد. امروزه هر کس در هر کجا که باشد با کمی تخصص می‌تواند یک پادکست بسازد و دیگر برای رساندن حرف خود به دیگران چند رسانه‌ی محدود وجود ندارد. پادکست می‌شود دریچه‌ای برای «بیان»، بیان آنچه می‌‌خواهی. پادکست به مانند رادیو درگیر امواج نیست،

- پس در نتیجه خط قرمزها، قوانین و قواعد آن را شامل نمی‌‌شود و از محدودیت مکانی رها است و از طرف دیگر محدودیت زمانی برای شنیدن وجود ندارد. البته توجه صرف به قابلیت‌ها درست نیست، از جمله محدودیت‌های آن به همان محتوای «صدا» باز می‌گردد. درست است که پادکست به دلیل انتشار از طریق اینترنت پخش جهانی دارد؛ اما آدم ها، زبان متفاوت دارند، در نتیجه یک پادکست نمی‌تواند همچون عکس مخاطب جهانی داشته باشد.

اثر‌های مهم رسانه از شکل آن ناشی می‌شود نه از محتوای آن ( تانکارد،1381:394). سخن معروف مک لوهان؛ رسانه همان پیام است، تاکیدی بر این حرف است. ویژگی‌‌های پادکست برای شنیدن، منجر به قدرت شنونده شده است. به عبارتی مخاطب رسانه سنتی صدا (رادیو) که نقشی کمرنگ در آن‌چه می‌‌شنید داشت، قدرت انتخاب می‌یابد.

- سرعت پادکست پادکست به دلیل امکان انتقال سریع پیام، از ذهن برنامه‌ساز به مخاطب، از بقیة رسانه‌ها سرعت خیلی زیادتری دارد و پیام‌های بیشتری را می‌تواند به شنونده و مخاطب منتقل کند. 

- راه یافتن به زمینه های مختلف :پادکست ابزاری است برای راه یافتن به دنیای رسانه‌های کوچک مثل موبایل، وبلاگ و شبیه این‌ها. درعین حال پادکست امکان تولید و بیان خصوصی را در امر رسانه‌ می‌تواند خیلی خوب فراهم کند. از پادکست می‌توان در زمینه‌های اقتصادی ـ مسائل بازرگانی، کنفرانس‌های علمی، دسترسی به خبرها و آگاهی از تحولات مختلف و گوناگون استفاده کرد.  پادکست  به مردم دنیای ما این امکان را می‌دهد که ایده‌ها و اندیشه‌های خود را به گوش هم برسانند.

- از دیگر ویژگی‌های پادکست این است که مطالب به وسیلة کاربر انتخاب می‌شود و او مجبور نیست بخش‌هایی را که به آن علاقه‌ای ندارد تحمل کند. فقط آن بخشی را خواهد شنید و به اصطلاح دانلود می‌کند که مورد نیازش است. این در حالی است که در برنامه‌های رادیویی برای شنیدن یک مطلب خوب از یک برنامه مجبورید همة برنامه را بشنوید.

-از جمله مهمترین مزایای پادکست ارزان، سادگی و در دسترس بودن است.

محدودیت های پادکست

 -  زیرساخت‌های فنی

• استمرار در تولید 
• گرانی هزینه، تأمین زیرساخت
• نیاز به تشکیلات منظم برای درآمد زایی
• نیاز به دستگاه پخش کننده و ضبط کننده

(گروهی عقیده دارند پادکست باید تشکیلاتی منظم داشته باشد تا بتواند در آینده درآمدزایی کند و کسی مجبور نباشد برای تولید پادکست هزینه های زیادی کند. امروزه علاوه بر مردم عادی، روزنامه‌ها و نشریاتی که خبرها را گردآوری می‌کنند هم از پادکست استفاده می‌کنند.)

الگوی چهارگانه ی روابط ارتباطی

حرف اصلی این مقاله این است که پادکست در الگوی چهارگانه‌ی روابط ارتباطی، مخاطب صدا را از خطابی به مراجعه ای تبدیل کرده است. 

مخاطب خطابی همان مخاطب متعارف رسانه های جمعی در ارتباطات یک سویه است. هر چند این مخاطبان می‌‌توانند انواع زیادی داشته‌ باشند اما آن‌ ها همیشه تا اندازه‌ای به منبع (رسانه) برای گزینش محتوا  یا تواتر نشر وابسته‌اند.

 نوع مراجعه ای (مشاوره‌ای) هنگامی به وجود می‌آید که افراد بتوانند هر زمان که بخواهند یا هر چه بخواهند از محتوای عرضه شده یا از یک منبع مرکزی انتخاب کنند. 

مخاطبان مراجعه‌‌ ای مجموعه‌ای از فرد فرد مصرف‌کنندگان اطلاعات هستند، هر چند هنوز این احتمال وجود دارد که نیرو‌ های اجتماعی در شکل‌گیری این مجموعه‌ها نقش داشته ‌باشند. (مک‌کوئیل؛1997،60)

- پادکست با توجه به ویژگی هایی که عنوان می شود ضمن تأکید بر «مخاطب فعال» که خود می‌تواند تولید کننده نیز باشد، شنونده صدا را از مخاطب خطابی به مراجعه‌ای تبدیل کرده‌ است

کارکرد پادکست

1.       چگونه به یک پادکست گوش ‌کنید.

2.       چکونه یک پادکست بسازید.

تصور از پادکست نباید وبلاگ گفتاری باشد و تنها به گفتن دست نوشته‌ها اکتفا کنیم. آنچه که می تواند به جذابیت بیشتر پادکست منجر شود  توجه به اصول و قلق‌های برنامه سازی رادیویی است. ساخت یک برنامه‌ی  پادکست، آشنایی هر چند اندک با فنون برنامه سازی رادیویی و استفاده از صدا، موسیقی و سکوت را نیازمند است. اگر سازنده‌ این مهارت‌ها را نداشته باشد هرچند پیام دارای محتوایی مناسب باشد نمی تواند به موفقیت و جذب مخاطب دست یابد؛ چرا که حرف اصلی در جذب مخاطب را «صدا» می‌زند.

علاوه بر پادکست ‌هایی که توسط آدم ‌های مشهور ساخته می‌شود و در قالب و کلیشه‌ی یک برنامه رادیویی در این عرصه قدم نهاده‌اند (بهنود دیگر، بی‌بی سی، هفتگی و ...) نوع دیگری از پادکست‌ها - یعنی تولیدات صوتی منتشر شده در فضای مجازی-  هستند، که گفتاری کوتاه مبتنی بر «خلاقیت و مزاح» دارند و بر کارکرد سرگرم‌کنندگی تاکید دارند. کلید موفقیت پادکست‌های نوع اول پرداختن به موضوعاتی است که صدای جمهوری اسلامی ایران در آن مورد حرف نمی‌زند و در شکل برنامه سازی یعنی نحوه استفاده از صدا، موسیقی و سکوت به مانند همان برنامه رادیویی عمل می‌کند. محتوای پادکست های نوع دوم مسائل لزوماً سیاسی و اجتماعی نیستند، بلکه کلیت تولید محتوا در قالب صدا را دگرگون کرده، از جهت محتوا و شکل و قالب، برنامه‌ای متفاوت از برنامه سازی رادیویی ارائه کرده‌اند. به عبارتی «خلاقیت» محور اصلی موفقیت آنهاست.

-اگر این محتوا‌های موجود در موبایل را یک پادکست بنامیم که در آن از ابزار انتشار فرد به فرد استفاده می شود، تأکید اصلی در بحث رضایت از رسانه بر نقش سرگرمی: فرار از روزمرگی یا مشکلات زندگی، تخلیه عاطفی است.

چند رسانه‌ای شدن و فشردن رسانه‌ها درون یکدیگر «صدا» را ماندگار تر کرده است. وقتی دستگاه موبایل، امکان پخش mp3 دارد، بلوتوث و اینترانت راهی برای انتقال «پیام» می‌شود. پس پادکست‌ها و صداهایی که هیچ وقت نمی دانیم برای کیست،  محتوای رد و بدل شده‌ی بین افراد می‌شود. 

تفاوت پادکست با برخی رسانه های اجتماعی

-تفاوت با رادیو مصرف‌کننده بر اساس تقاضای مشخص خود، به محتوای وب دسترسی دارد و مانند رادیو، مطالب به او تحویل داده نمی‌شود، بلکه او آنها را بر اساس نیاز خود تحویل می ‌‌گیرد. ( تأکید بر قدرت انتخاب، کنترل مخزن اطلاعات)

• تفاوت با رادیو- صرفا نیاز به یک دستگاه مانند رادیو ندارد و می تواند توسط آی پد- آی پاد- ام پی تری و حتی موبایل دریافت شود.

• امکان شنیدن هر بخش از محتوا، جلو و عقب بردن آن، شنیدن محدوده‌ی خاصی از محتوا و سایر کنترل ‌ها از طرف کاربر ممکن است. کاربر هر بار که بخواهد می‌‌تواند به محتوا گوش دهد، در حالی که در رادیوی اینترنتی، چنین امکانی به خودی خود وجود ندارد. به عبارتی پادکست ماندگار است اما رادیو نه. واژه‌ی صدای ماندگار از آن پادکست است که قابلیت ذخیره و مراجعه دوباره و چندین باره را دارد.( کنترل وقت و موضوع اطلاعات)

 - محتوای پادکست‌ها نیز جنبه شخصی‌تر دارند و افراد محدودی را جذب خود می‌کنند. اگر رادیو یک رسانه‌ی جمعی باشد پادکست یک رسانه‌ی گروهی است.

نتیجه گیری

-  پادکست شروعی باشد برای ایجاد فرهنگ رادیو اینترنتی و منجر به تکثر در تولید و مصرف صدا های تولید شده و صدا های قابل دسترس شود. پادکست یکی از جنبه های رادیو اینترنتی است که همراه با موسیقی و ترجیحا با موضوع مشخص در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد.

- پادکست هیچ‌گاه رسانه‌جمعی نمی‌شود اما در دنیای امروز یافتن جمع کثیری از مخاطبان نیست که حرف اصلی را در پیروزی یک رسانه می‌زند، بلکه جذب مخاطب و توانایی نگه ‌داشتن او نیز اهمیت زیادی دارد.

- پادکست امکان استفاده نابینایان از بستر اینترنت را فراهم کرده است.

- تولید پادکست بسیار ساده است و تجهیزات پیچیده و عجیب و غریبی هم لازم ندارد. شما اگر بخواهید پادکست برای خودتان راه بیندازید به یک کامپیوتر، دستگاه صوتی، میکروفون بسیار ساده و معمولی ، یک خط اینترنت و یک وب‌سایت و کمی هزینه نیاز دارید.

به این ترتیب شما صاحب یک پادکست تولیدکننده و پخش‌کننده برنامه‌های رادیویی مربوط به خودتان هستید.

منابع:

- پادکست؛ رسانه مخاطب خاص - گفتاری از ایرج برخوردار

- رسانه‌های جمعی در جهان و ایران( محسنیان راد؛505،1382)

• پادکست، صدایی خاموش در فضای مجازی - معصومه شهبندی
• - ویکی پدیا
• مجموعه کتاب های نقطه روزنامه نگاری شبکه ای-چندرسانه ای-و روزنامه نگاری آنلاین